Traditioneel organiseert het Nationaal Archief op de eerste werkdag van het jaar openbaarheidsdag. Dit jaar op donderdag 2 januari 2020. Net als voorgaande jaren worden archieven openbaar die nog niet eerder in te zien waren, of alleen onder voorwaarden. Het NA nodigt u van harte uit om onderzoek te komen doen in de vrijgekomen stukken.
Wat wordt in 2020 openbaar?
De ministerraadnotulen uit het jaar 1994 komen vrij. Het kabinet houdt zich in dat jaar bezig met de situatie in Joegoslavië, die steeds uitzichtlozer wordt. Ook verschijnt een rapport over het opheffen van het Interregionaal Rechercheteam (IRT). In Rwanda vindt een grote genocide plaats. En er wordt een laatste poging gedaan om de voltrekking van de doodstraf te voorkomen, die is opgelegd in Singapore aan de Nederlander Johannes van Damme. Ook komen er talloze andere stukken vrij, bijvoorbeeld de archieven van Buitenlandse Zaken (1955-1965) met daarin stukken over de Republiek der Zuid-Molukken, over de beloften van de Nederlandse regering aan deze Reblik Maluku Selatan en over de berechting van RMS’ers in Jakarta.
Oorlogsarchieven
In 2020 worden de eerste grote archieven openbaar over de Tweede Wereldoorlog, en de nasleep ervan. Het gaat onder andere om de archieven van de Commissie Opsporing Oorlogsmisdadigers (COOM), delen van het archief van het Directoraat Generaal Bijzondere Rechtspleging (DGBR), en het complete archief van het ministerie van Justitie te Londen, met daarin onder meer de interviews die bij aankomst in Londen werden gehouden met de Engelandvaarders.
De totale lijst met vrijgevallen archiefstukken is lang (ca. 1850 pagina’s). Daarom hebben we, zoals u van ons gewend bent, een voorselectie gemaakt. Deze vindt u hier. Op aanvraag is ook de totale lijst beschikbaar.
Om alle aanvragen op openbaarheidsdag netjes voor u klaar te kunnen leggen, hebben we een aanmeldformulier gemaakt. Tot vrijdag 27 december 09.00 uur kunt u via het aanmeldformulier doorgeven welke archiefstukken/inventarisnummers u op 2 januari wilt inzien. U vindt het formulier hier.
Programma 2 januari 2020:
09.30 uur Ontvangst met koffie
09.50 uur Woord van welkom door Marens Engelhard, algemene rijksarchivaris
10.00 uur Studiezaal open
Link: Aanmeldformulier
Openbaarheid in Nederland
Ministeries en andere overheidsinstellingen dragen na twintig jaar hun archieven over aan een archiefinstelling. Het merendeel daarvan is direct door iedereen in te zien en te gebruiken. Maar als de inhoud de privacy van nog levende personen kan schaden, of wanneer het landsbelang in het geding is, wordt de openbaarheid nog enige jaren beperkt. Dit mag maximaal 75 jaar duren, maar vaak is het korter. Zo worden de notulen van de Ministerraad na 25 jaar openbaar. De termijn wordt altijd vooraf vastgesteld en vervalt op de eerste januari na het verstrijken ervan. Die dag noemen we sinds 2010 Openbaarheidsdag.
