De laatste tijd constateren we een opleving van commerciële aanbiedingen rondom familiewapens. Organisaties of bedrijven die zich voordoen als betrouwbare bronnen, maar in werkelijkheid geld verdienen aan onjuiste informatie, vormen een gevaar voor iedereen die oprecht op zoek is naar zijn familiegeschiedenis. Het gaat hierbij om verwachtingen die wetenschappelijk gezien geen enkele grond hebben. In dit artikel gaan we in op weer een vorm van misleiding en adviseren we om waakzaam te blijven. Onlangs publiceerden we al over een nieuwe dreiging. Reden voor Wijnand van Swaaij en Frank Lether om wat uitgebreider op deze materie in te gaan.
Genealogiefraude bestaat al jaren
Al jarenlang worden consumenten misleid door malafide organisaties en personen, zoals Pince van der Aa. Jaren geleden beloofde hij bergen goud met nepstambomen en bijbehorende familiewapens. Het ging hier om misleidende praktijken, waarbij de gepresenteerde informatie vaak klakkeloos was overgenomen uit de archieven van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, beter bekend als de Mormonen. Het enige wat klopte, was de familienaam, maar er zijn veel meer families met dezelfde naam. Pince werd veroordeeld, maar zette zijn oplichtingspraktijken voort in België en Engeland. Ook daar werd, terecht, snel een einde aan zijn activiteiten gemaakt.
Dit toont maar weer aan dat het onverstandig is om zomaar in zee te gaan met onbekende partijen die, zonder enige genealogische basis of grondig onderzoek, stambomen en familiewapens aanbieden. HCC!genealogie adviseert altijd om na te gaan of er zorgvuldig en gecontroleerd genealogisch onderzoek is uitgevoerd. We raden aan alert te zijn op commerciële aanbiedingen zonder aantoonbare bronvermelding of heraldische verificatie. We bieden voorlichting over dit soort praktijken en, indien nodig, adviseren we om aangifte te doen tegen de betreffende personen of organisaties.
Nieuwe aanbieder: FindYourCrest.com
Onlangs kwam ik de goed verzorgde website FindYourCrest.com tegen. Deze site zegt op zoek te gaan naar jouw familiewapen (crest). Op hun site lees ik vreemd genoeg: “Veel websites verkopen ‘fantasiewapens’ op basis van achternamen, die mogelijk historisch niet accuraat zijn of niet verbonden zijn met de afstamming van een specifieke familie. Om een echt familiewapen te vinden, is genealogisch onderzoek naar de specifieke aanvrager noodzakelijk.” Ze weten het dus wel, maar voeren het niet uit! Of ze suggereren het wel te doen, maar tot nu toe is nergens bewijs van deze claim te vinden. Familiewapens worden toegekend aan individuen, niet aan families. De wapens die door Find Your Crest worden aangeboden, kunnen gebaseerd zijn op of eigendom zijn van een bepaald persoon, maar dat wil nog niet zeggen dat jij deel uitmaakt van die familie. Het verkopen van een ‘familiewapen’ zonder genealogisch bewijs is absoluut niet betrouwbaar. Wees dus sceptisch over de niet onderbouwde ‘fascinerende details’ die men bij Find Your Crest noemt.
Wapenrecht in Nederland
In Nederland bestaat er geen wettelijk recht op het aannemen en voeren van een (familie)wapen. Dit betekent dat het iedere burger vrijstaat om een (familie)wapen aan te nemen en te voeren, zolang men maar niet onzorgvuldig handelt ten opzichte van anderen die een bepaald familiewapen al voeren. Het onzorgvuldig of misleidend gebruiken van een wapen dat niet aan jou toebehoort, is niet alleen ongepast, maar kan zelfs strafbaar zijn.
Het belang van genealogisch onderzoek en verificatie
Men mag zich dus niet zomaar een wapen toe-eigenen, ook niet wanneer je naam overeenkomt met de naam op het wapen. Je zult moeten aantonen dat je daadwerkelijk afstamt van degene die het wapen voert. Vraag de oudste familieleden of erfgenamen om toestemming. Zonder bewijs is het voeren van een familie- of adelswapen niet toegestaan.
Wil je weten of een familiewapen echt bij jouw familie hoort? Dan zul je eerst grondig genealogisch onderzoek moeten (laten) uitvoeren en controleren of het wapen officieel geregistreerd is bij erkende en betrouwbare instanties zoals de Stichting Nederlands Genootschap voor Heraldiek, het Nederlands Register Familiewapens van het Nederlands College Heraldiek, of het CBG Centrum voor Familiegeschiedenis.
Indien je van adel bent, kun je het beste de Hoge Raad van Adel raadplegen.
Find Your Crest: Misleidende Claims
Op de site FindYourCrest.com wordt de mogelijkheid geboden te onderzoeken of er een wapen van jou bestaat. Vul je familienaam in en het land van herkomst (dit hoeft dus niet Nederland te zijn). In mijn en andere testgevallen ontvingen we de melding dat hun systeem ‘fascinerende details’ had gevonden. Ze vonden een familiewapen, met oorsprong in 1420, dat volgens hen te vinden is in het Staatsarchiv München. Er werd beweerd dat dit familiewapen officieel was geregistreerd in 1750. Waarom het tot 1750 heeft geduurd voordat het wapen uit 1420 officieel werd geregistreerd, wordt niet verklaard. Overigens, het Staatsarchiv München weet van niets.
De site beweert dat in 1800 al 650 mensen dezelfde familienaam droegen en dat de familie meer dan 1500 hectare grond bezat. Historische verslagen zouden aangeven dat de familie een rol speelde in de Dertigjarige Oorlog en bekend stond om haar bijdragen aan de landbouwtechnieken. Dit klinkt allemaal erg indrukwekkend, maar het klopt voor geen meter. Mijn eigen familie heeft nooit meer dan enkele boerderijen bezeten en in de politiek kwam men niet verder dan slechts één wethouder.
Als mijn familienaam al in het Duitse adelsregister zou staan (wat niet het geval is), zou dat ook in het Nederlandse register moeten staan, maar helaas is dat niet zo. Een andere tester kreeg te horen dat zijn familie van Belgische adel zou zijn, terwijl zijn familienaam zelfs niet in het Belgische adelsregister voorkomt. Hier worden verwachtingen gewekt die helemaal niet worden waargemaakt.
Wees waakzaam en gebruik je gezonde verstand
Wees alert op organisaties die proberen geld af te pakken onder het mom van genealogie of heraldiek. Vraag altijd om bewijs, controleer bij officiële instanties en vertrouw niet op websites die beloven je familiegeschiedenis binnen enkele klikken te onthullen. Zonder aantoonbaar genealogisch bewijs is het risico groot dat aangeboden wapens of stambomen niet authentiek zijn. Wees dus kritisch en controleer claims altijd bij erkende instanties. Genealogie is een boeiende en waardevolle hobby, maar het mag nooit een middel zijn om anderen te bedriegen en op te lichten.
Heb je vragen of wil je meer weten over betrouwbare genealogische bronnen? Neem contact met ons op of met erkende heraldiek- of genealogieorganisaties. Voorkom zo dat je slachtoffer wordt van oplichters!